Ha jaman hipu’ sin kasigpitan iban kasanyangan ini in manga Tausug napulahug ha katan lupa’ tiyahayan salta’ awn kasanyangan iban kahanungan ha laum niya. Tanda’ tuud in sipat sin bangsa ini guwa’ daing ha hula’ nalibut sin dagat, amun in hinang nila magliyu-liyu hadja umapas sin hikarayaw. Bima’na bukun bunnal in agi sin manga satru amun mabunsi kanila kunu’ in sila tau babag sara’.
 |
| Bro. Julfekar hambuuk Tubu' Sug tanug ha Malaysia nangaun iban sin artista niya ha Kadday Tausug ha Sandakan. |
In Tausug, labi awla in Buranun iban Kasalipan, amuna in bangsa ha Likusantara di’ magpanglimus misan pa in kaawnan nila patay na sin kamiskin. Umatas sila magbaggut sin tiyan bang wayna makaun bangman di’ nila babaun in martabbat nila. Umatas sila mangusaha pa kahula’-hulaan, sibu’ da mataas atawa mababa’ in bayad sin sangsa’, bangman sila di’ manantili’ biya’ sin kaibanan.
Bang ta susulun in katabu’tabuan ha kapuan Sug sambil pa Malaysia, in bangsa Sug kabaakan ha manga katabu’-tabuan magdagang lumput laut. Amunaini in kabiyaksahan nila pagusaha tanda’ sin in hula’ nila bakas tanug hapagtabu’-tabu’ ha katilingkal dunya.
Ha Malaysia damikkiyan in Tausug agad amuna in bangsa nakatayimbabaw ha katabu’tabuan naglalamugay iban kaibanan bangsa biya’ na sin Lannang iban manga tau Indunusia. Bang kaw mamanaw-panaw papagkakaunan sibu’ da in darajat Taga “Dayaw” iban “Kulang Dayaw” in maghihinang ha laum niya in kamatauran Tausug labi awla na bang di ha binaybayan sin Sabah.
Mayta’ sila katagihan sin kalannangan atawa dugaing bangsa kawaun maghinang? Hikaisa, sabab in kamatauran Tausug di’ mabaya’ magpanghuwat-huwat ha kaibanan bang hal sin kabuhianan nila. Hikaruwa, sabab in kamatauran daing kanila di’ da magpikil bayad sangsa’ mataas atawa mababa’. Hikatu, in sila masarap mangadjal-ngadjal kakaun.
 |
| Sa'bu nangaun ha Kadday Lannang-Tausug ha Sandakan |
Awn hambuuk tanug pagkakaunan ha Sandakan, in magaadjal iban maghihinang ha laum niya Tausug katan, naglamud na in pihak Buranun iban Samal. Sagawa’ in magtitibaw papagkakaunan yaun manga tau Dayu daing ha guwa’ hula’ iban na sin manga kaibanan bangsa ha Sandakan.
Unu baha’ in maana sin bihaini kahalan? Bukun baha’ ini mamarahi na jawab pa manga satru’ ha Pilipinas sin in Tausug bukun biya’ sin akkal nila mangdurupang, mangaanyaya, manghihina’ iban mamunu’.
Kailu in Bangsa Tausug misan ha laum sin kasigpitan awn pa isab tatabangan sin Tuhan kanila pamikil iban kasipugan amun mahunit bawgbugan sin kaibanan bangsa di ha Likusantara.
0 comments: