Sual Jawab Pasal Aqeeda

Alhamdulillah, in katan pupudji-pudjihan tuput da pa Allah SWT Tuhan sin katilingkal alam, Siyara in naghinang sin 'Aras, langit iban gumi, Siyara isab in maghihinang sin tampat, In pagWujud Niya di' magkalagihan tampat. Salawat iban salam pa Junjungan Nabi Muhammad SAW, pa asu kampung niya, iban pa manga sahabat niya.

1. Unu baha' in pagnganan Akidah iban unu in parsugpatan niya pa ammalan ta? 

In akidah nagdara maana bawgbug iban pamaratsaya sin hambuuk tau. In bawgbug iban pamaratsaya ini isab nabahagi' nagduwa, bunnal atawa laung. In akidah bunnal amuna in kunsi' pa hikatayma' sin katan ibadat. Bang wayi akidah bunnal in Allah SWT di' manaymai sin katan hinang marayaw. Apabila in akidah sin hambuuk tau laung in hisulat kaniya tuput da ammalan mangi' daing ha sabab yadtu in hipanungbas kaniya amura isab in kangian. Daing ha sabab yadtu, in parakala' awn parsugpatan iban akidah di' ma harus hinangun kalalangugan atawa di' dihilan halga'. Ha pasal akidah iban ammalan marayaw ini awn dalil ha laum parman sin Allah SWT, amun nagdara maksud:

"Hisiyu-siyu in himinang ammalan marayaw daing ha pihak usug atawa babai ha laum sin pag-iman niya (Nagaakidah sin akidah amun bunnal)sila nayadtu in pasurun pa laum Sulga' iban di' sila jalimun misan hangkatiyu'." (Al-Nisa' ayat 124)

In ayat nasabbut matampal nagpasawa bahawa unu-unu ammalan marayaw amun hinang sin tau sibu' da usug atawa babai, iman da in muna-muna syarat hikatayma' sin Allah SWT. Bihadtu ra isab in piyanyata' ha Hadith sin Nabi amun nagdara maksud:

"In samulliya-mulliya ammalan amuna in mag-iman pa Allah SWT iban pa manga Rasul Niya
(Mag-akidah sin akidah amun bunnal). (Sahi al-Bukhari)

In ini nagdihil tanda bahawa in akidah dimagbus hambuuk parakala' landu' in halga' iban kalagihan paunahun dihilan halga' daing ha kaibanan manga kasusahan.

2. Unu baha' in akidah sin manga Nabi & Ulama (Ahli Sunnah Wal Jama'ah)?

Muna-muna subay kaingatan bahawa in katan akidah sin manga Nabi iban ulama Ahlu Sunnah Wal Jama'ah timitindug ha al-Qur'an, al-Hadith iban ijma' sin ulama'. In akidah sin Ahli Sunnah sipat nila in Allah SWT sin manga sipat amun kiyanyata' na sin Allah SWT kandi ha laum al-Qur'an iban amun kiyanyata' na sin Rasulullah ha laum hadith niya wayruun nila piyasandig in sipat Tasybih atawa tajsim pa Allah. Niyapihan iban siyulak nila ra isab in Allah nagsipat naglilingkud, nasakup sin tampat, taga siki, taga bi'tis, zat amun magnaug gaban daing ha langit pa gumi, yadtu ha taas langit, nakabutang ha taas 'Arash, iban kaibanan pa amun sipat bukun matup ha Tuhan amun nagpapanjari ha katan mahluk Niya. In katan ini kiyabayta' ha parman sin Allah SWT ha laum Surah al-Syura amun nagdara maksud:

"Wayruun hangsulag unu-unu in amun dumagbus Kaniya"

In akidah Ahli Sunnah ra isab nagparatsaya bahawa in pagWujud sin Allah SWT wayruun nasakup sin tampat amun awn da isab dalil daing ha sabda sin Nabi Muhammad amun nagdara maksud:

"In Allah asal Wujud (kakkal) iban wayruun hangsulag unu-unu puas daing ha Allah SWT in kakkal". (Riwayat hi al-Bukhari ha Sahih Bukhari)

In nasabbut Hadith sin Nabi namayta' bahawa tuput da Allah in pagkawujud niya kakkal adapun in tampat, 'Arash, langit, iban sin kaibanan pa bukun kakkal.

In parakala nasabbut wajib paratsayahun labay daing ha ijma' sin manga ulama' amun bakas na kiyanukil hi Imam Abd al-Qahir bin Tahir al-Baghdadiyy ha laum kitab al-Farq Bayna al-Firaq ha gikapan 333 piyaguwa' sin Dar al-Ma'rifah, matampal namaytai in kaWujud sin Allah bukun yadtu ha taas 'Arash, adapun in Allah Wujud wayruun nasakup sin tampat."Iban bakas na piyagmawpakkatan iban piyag-ijmaan bahawa in ALLAH WAYRUUN NASAKUP SIN TAMPAT".

3. Hisiyu baha' in Ahlu Sunnah Wal Jama'ah?

Daing ha awal niya, in Ahli Sunnah Wal Jama'ah amuna in manga sila nagbabawgbug ha akidah amun diyara sin Nabi Muhammad SAW labay daing ha pamaham bunnal iban wayruun namawgbug ha Zahir sin nas mutasyabihat. In tumpukan ulama' amun nagdara ilmu' akidah Al-Asha'irah amuna in ulama Ahli Sunnah Wal Jama'ah ha jaman ini biya' na kan Imam Nawawi, Imam Ibnu Hajar al-Asqolaniyy iban piyuan ibu pa ulama sin Islam amun nagpasaplag sin ilmu tauhid al-Asha'irah.

Bihadtu ra isab in al-Maturidiyyah lamud da isab ha Ahli Sunnah ha jaman ini biya' na sin miyamagad ha mazhab sin Imam Abu Hanifah. Kita-a in Ithaf as-Saadah al-Muttaqin Bi Syrhi Ehya Ulumiddin siyulat hi Imam Az-Zabidy.

4. Unu in ulama' Salaf iban unu in Akidah nila?

In ulama as-Salaf ha awal niya amuna in ulama ahli Sunnah Wal Jama'ah iban in sila amuna in ulama nabuhi' ha jaman 300 Hijriyyah panagnaan. In katan ulama Salaf namawgbug ha akidah bahawa:

In Allah SWT amuna in Tuhan sin katilingkal alam amun nagpapanjari sin tiyap-tiyap siyulagan, In Wujud Niya wayruun panagnaan iban wayruun hinapusan, Maha Sutci in Allah SWT daing ha nasakup sin tampat, adapun in pagkaWujud Niya wayruun didtu ha unu-unu tampat, bukun ha langit in Wujud Niya bukun da isab ha gumi in tampat Niya. Allah ra in nagpapanjari sin 'Arash, piyapanjari bilang pagpakita' sin kakawasahan
Niya, bukun isab in yadtu piyapanjari hinangun tampat sin Zat Allah. Karna' Siya in maghihinang tampat in Siya di' maglagi tampat.

5. Pakitaan kunu' bahawa in akidah ulama' As-Salaf amuna in "IN WUJUD SIN ALLAH WAYI TAMPAT"?

Daindi ha ini hangkabahagi' hadja daing ha piyanyata' sin manga ulama As-Salaf in dahun lamud na in manga sahabat sin Nabi bilang tanda' magpakita' bahawa ha antara' akidah sin manga ulama Salaf amuna IN WUJUD SIN ALLAH WAYI TAMPAT:

i. Hambuuk sahabat sin Nabi amun tanug daing ha sabab sin Ilmu' niya bakas siya piyudji sin Rasulullah, amuna in Sayyidina 'Ali karamallahu wajha nawapat ha 40 Hijriyyah bakas namung, amun nagdara maana:

"Sabunnal tuud in Allah SWT Wujud na ha wayi tampat,
Daing ha sabab yadtu in Siya bihaun tattap asal Wujud ha wayi tampat".

In nasabbut piyanyata' ha laum kitab siyulat hi Imam Abu Mansur al-Baghdadiyy ha laum kitab niya amun tanyag al-Farq Baynal al-Firaq ha gikapan 256 piyaguwa' sin Dar al-Kutub al-Ilmiyyah.

In ini nagdihil maksud bahawa ha antara' akidah sin manga sahabat salta' iban sin manga ulama' salaf amuna in In Wujud sin Allah wayi tampat amuna in wayruun nalikus sin hambuuk unu-unu tampat atawa katan tampat. ha laum gikapan sin sibu' kitab kiyanukil da isab in piyanyata' hi Imam 'Ali amun nagdara maksud:

"sabunnal tuud in Allah SWT nagpapanjari sin 'Arash hasupaya magpazahir sin kakawasahan Niya iban bukun hinangun tampat sin Zat Niya."

ii. Hi Imam al-Syafi'iyy rahimahullahamun nawapat ha 204 hijriyyah bakas namung:

"In dalil bahawa in Allah Wujud wayi tampat amuna in Allah SWT asal na wujud iban in tampat wayi pa wujud, pag-ubus in Allah SWT nagpapanajari sin tampat iban in Allah SWT tattap ha sipat Niya amun kakkal ha wayipa napapanjari niya in tampat, daing ha sabab yadtu di' maharus in awn jumatu pagpinda ha zat Niya iban bihadtu ra isab wayiruun pagsambi' ha sipat Niya."

In piyanyata' hi Imam al-Syafi'iyy ini piyanyata' hi Imam al-Hafiz Murtadha az-Zabidy ha laum kitab niya Ithaf al-Sadah al-Muttaqin tibahagian hikaruwa, gikapan 36 Dar al-Kitab al-'Ilmiyyah.

iii. in imam amun tanug ha pagsulat niya sin kitab 'Akidah al-Tahawiyyah in ngan niya hi Imam al-Hafiz Ahmad bin salamah Abu Ja'far al-Tahawiyy nawapat ha tahun 321 hijriyyah (hambuuk ulama Salaf) bakas nagpanyata' ha laum kitab niya nasabbut ha halaman 15, piyaguwa' sin Dar al-Yaqin amun nagdara maksud:

"in Allah wayiruun didtu (wayi nasakup) ha unum pidju (taas, baba', tuu, lawa, unahan, taykud) biya' sin katan mahluk."

6. Unu baha' in bawgbug sin Ulama' Salaf pa manga ayat iban hadith al-Mutasyabihat isab?

In bawgbug sin ulama pa manga ayat iban hadith mutasyabihat manunjuki pa sipat sin Allah SWT amuna in kiyaingatan ta in kamatauran ulama As-Salaf pini' nila in dan amun di magta'wil labay ha tafsiliyy (pagtapsir pakanyuk-nyukan) ha ayat nasabbut buat malaingkan tapsiran labay ha ijmaliyy (napihan in maana zahir) iban hitukbal nila in maana sabunnal pa amun Sangat Makaingat ha di' mamawgbug haka zahiran niya, iban di mangamdus ha sipat tasybih, tajsim iban nakabutang ha zat sin Allah.

Buat malaingkan imuujud da isab ha manga ulama salaf amun magta'wil labay ha tafsiliyy sin manga ayat al-mutasyabihat biya' na kan Imam al-Bukhariyy ha laum kitab niya Sahih al-Bukhariyy tiya'wilan niya in parman sin Allah ha laum Surah al-Qasas ayat 88:
"Wajah Niya" maana Pamarinta Niya.

7. Biyadiin isab in Ulama al-Khalaf, hisiyu sila iban unu in bawgbug nila?

In Ulama Khalaf Ahli Sunnah Wal Jamaah da isab iban in sila nasilang bilang ulama amun nabuhi' paghuwas sin 300 hijriyyah panagnaan. In Akidah sin ulama Salaf wayra isab nakaguwa' daing ha tiranan sin al-Qur'an iban al-Hadith sarta iban ijma' sin ulama'. In akidah sin ulama Khalaf di magsulang iban akidah sin ulama Salaf, adapun in akidah sin ulama Salaf amuna in akidah sin ulama Khalaf.

Amura kuman daing ha paglilay palihalan sin parakala' manunjuki ha sipat Allah iban pagsandig ha Allah, in ulama Khalaf pini' nila na in paglilay amun labi pakanyuk-nyukan ha supaya makatangkis ha panayma' amun tagasipat tasybih atawa tajsim ha Sipat Allah.

Dalil niya mataud daing ha manga ulama Khalaf nagta'wil labay ha tafsiliyy (pagtapsir pakanyuk-nyukan)pa sipat Allah tartantu pa manga maana amun magsibu' iban bahasa arab iban matup pa Allah salta' maluhay pahamun sin tau kaluagan iban manuntut ilmu' amun nagdaramaksud magpalayu ha panayma' bukun bunnal pa sipat Allah. Adapun awn da isab daing ha manga ulama Khalaf di mata'wil labay ha tafsiliyy.

8. Unu in tanda' bahawa in akidah sin ulama Khalaf " In kaWujud sin Allah wayiruun Tampat"?

Daindi sabbutun in hangkabahagi' hadja in piyanyata' sin manga ulama Khalaf bahawa in kaWujud sin Allah di magkalagihan Tampat:

i. Al-Hafiz Ibn Jawziyy al-Hanbaliyy rahimahullah nawapat ha tahun 597 Hijriyyah bakas nagpanyata' ha laum kitab niya Daf' Syubhah al-Tasybih ha gikapan 189, piyaguwa' sin Dar Imam Nawawiyy:

"Sabunnal tuud sahi na ha manga ulama sin Islam bahawa in Allah SWT wayi nasakup sin langit, gumi iban wayiruun nakabutang hawnu-hawnu tampat".

ii. Imam hujja al-Islam Abu Hamid al-Ghazaliyy amun nawapat ha tahun 505 Hijriyyah nagpanyata' ha laum kitab niya Ihya 'Ulum al-Din:

"Iban in Allah isab wayra nasakup sin tampat iban in Allah wayra isab nasakup sin unum pidju iban in Allah wayra isab nalingkung sin langit iban gumi."

Kitaa in kitab Ithaf al-Sadah al-Muttaqin Fi Syarh Ihya 'Ulum al-Din, juz hikaruwa, gikap 36, piyaguwa sin Dar al-Kutub 'Ilmiyyah, Beirut.

9. Unu tuud in maana sin Ta'wil?

In Ta'wil nagdara maana palayuun in maana daing haka zahir niya madtu pa maana amun labi matup pa Allah, in ini karna in zahir maana sin nas al-Mutasyabihat nasabbut nagdara unsul awn piyagsibuan sin Allah iban mahluk. Adapun in pagta'wil isab nabahagi' nagduwa.

Panagnaan: Ta'wilan Ijmaliyy amuna in ta'wilan amun hinang labay ha kaluagan iban niyapihan in maana zahir sin nas (ayat) al-mutasyabihat ha wayi pagpanyuk-nyuk sin maana niya bilang dalil palkataan Istawa amun siyabbut istawa amun matup ha Allah iban ha sibu' masa niyapihan in zahir maana sin istawa karna ha zahir niya nagdara maksud limingkud iban awn tampat, in Allah mahasutci daing ha sipat naglilingkud iban awn tampat.

Adapun in hikaruwa amuna: Tapsiran Tafsiliyy amuna in ta'wilan amun niyapihan in maana zahir ha nas (ayat)nasabbut pagubus biyutangan maana amun matup ha Allah biya' na sin istawa nagdara maksud Maha Kawasa karna in Allah nagsipat ha ginhawa niya bilang Maha Kawasa.