Nakapakain na?

Bang kamu awn baha' kitab kiyasulat sin kamaasan nakauna palihalan nusulan (history) sin manga jimatu ha masa nila? Bang sawpama awn, nakapakain na katan?

Tanug in Tausug hapagpalatun sin ilmu', pusaka' labay ha himumungan daing sin magsulat kakitab kitaban. Unu baha' bunnal tuud way kiyasulat nila? In jawab manga tuan bukun. Misan isab hi Dr. Najeeb Salleby iban sin kaibanan manulat nakakawa' bahana' palihalan sin Tausug labay ha Salsila ha bistahan sin nagsulat awn pa way nila nauki'.

Sin lima adlaw nakalabay awn hambuuk hamba Allah nagsuysuy palihalan sin kitab nabassa niya, in luun palihalan nusulan sin Lupa' Sug iban pamarinta niya. Hangkan aku nakaiyan nusulan pasalan sin nagkasabbut niya in luun kunu' sin kitab yadtu pasalan sin bayta kanda Maas Ilidji iban hi Dr. Jose Rizal iban sin kaibanan pa. Sambil kiyabayta' sin taymanghud yadtu in hi maas Ilidji bakas nakapagbak kay Dr. Jose Rizal. Kiyabayta' kunu' ha kitab yadtu in hi Dr. Jose Rizal bukun Christian adapun hambuuk Muslim. Bukun baha' in bihaini bayta' landu' in dayaw bassahun bang awn kabaakan kitab? Hangkan marayaw pasalan sin nagdara bayta' amun sulang ha manga bayta' piyasasaplag sin pamarinta Pilipinas. Ampa laung sin nagsuysuy yadtu in kitab nasabbut bukun siyulat sin lima adapun in paghinang kaniya biya' da hantang pagsulat sin Qur'an bihaun.

In pagsulat ha jaman nakauna asal awn na. In bahasa iyusal nila amuna in sulat sug dugaing isab daing ha sulat jawi. Sambat da hi taymanghud Hatta Sawabi,  in sulat sug kunu' magusal baris, adapun in jawi di'.  Bang ha likusantara in tanug magpi "print" kitab amuna in hula Ache. Awn buli rapat in kamaasan nakauna nagpahinang sin kitab siyulat nila ha hula nasabbut. Pasalan asal ma'lum in pamarinta Sug makusug in parsugpatan ha likusantara. Atawa adakala awn da isab "printing press" sin pamarinta kasultanan nakauna.

Unu baha' in hikma' mayta' in kakitab kitaban sin kamaasan naubus nagkalawa'? Mayta' naawn in pagtapuk? Unu baha' in maksud?

Bang ha pangatud hi Dayang @ TN  in pagtapuk sin ilmu' kamaasan hikarayaw ha magdaratung datung masa, karna' mataud kunuh manga bayta' bukun tuman simasaplag bihaun ha dunya awla labi ha kahalan sin manga Kasultanan. In tanda' niya ha pangingat sin manulat ha dunya, in hi Sultan Jamalul Kiram I anak sin Sultan Fadl Pulalun, sakali bang ha bayta' hi Dayang in yadtu kunuh bukun bunnal.

In maksud bang kan Dayang in manga yadtu mahinang siya hambuuk daraugan sin bangsa Sug ha susungun masa apabila in pagsalassay sin manga hiluhala' amun jimajatu bihaun tagnaan na? Sambatan niya ra awn hikma sin katan ini.

Adapun ha ngan magpalanyut sin bangsa daing ha kaawaman, in manga bayta' amun way kiyabahingawan sin Bangsa Sug ha bihaun subay na hi inut inut paguwaun. Asal sayan wayruun makatawakkal magpaguwa' sin manga kitab amun siyasala sin kamaasan "labi daing ha bulawan" in halga'. Adapun bang yan pagtuyu' tuyuan in katan yan gumuwa' da.

Bang in bangsa Sug mabaya' magmartabbat sin bangsa magbalik, subay ra in manga nusulan sin kamaasan hisulat magbalik hinangun ilmu aagsuan labi awla pa hal sin paghula'. Asal in baynat sin ilmu' di kakitaan magtuy in baynat adapun ha mahuli jaman duun na hipaglagi katan.

Hisiyu siyu kamu makabassa sin sulat ini, andu' tagna' nakamu imut imut sin manga kitab kamaasan amun yan nakakanat hakaguwa' guwaan. Ampa niyu sulatan magbalik bat in manga magdaratug datung panubu' sin bangsa Sug makahampit.