Kulang labi lisag 5:00 sin mahapun us-us na hi Indah Mersada nagadjal sin lutu’ pagbukaan iban pagsahulan ku ha taas kappal. Timudju na aku papagpayguan gawi mag-ig sin lubag natipun ha laum sin hangka adlaw ha Bongao. Lagi’ ha masa yadtu makajari na ha manga tau nagpupuasa magbasa’ sin baran nila karna’ sin limunuk na in pasu’ sin suga. Pag-ubus ku namaygu’ nalutu’ da isab in suwan-suwan iyaadjal hi Indah Mersada. Nagmumus na aku sin panyap sambil natikmud man in katan hiyatud na aku sin bana harap pa Jambatan. Simakat kami ha tricyle sin taymanghud niya amin magbibiyahi ra isab ha laum sin Bongao, sambil himapit ha kid sin dan nami buwahan basahun bat awn masupa’ supa’ ku paghuwas magbuka’. Wayruun isab tawarun ha manga katawtaymanghuran ini hapagayuput ha kakasi sin taymanghud nila. Tubus tuud pangaddatan Tau Sug in piyananam iban piyakita’ kaku’ sin manga katawtaymanghuran yadtu.
Pagdatung namu’ pa jambatan sa’bu mataud tau maghahatud, mangita’-ngita’ iban magluluwan sin manga barang dagangan dahun pa Zamboanga. Timuy na aku nagpahatud pa taas kappal, kiyabaakan man in lugal kulangan ku awn kita’ sin naghatud kaku’ lahasiya’ niya sung da isab pa Zamboanga. Piyakila na aku sin iban ku ha lahasiya’ niya, ubus man nagpakila namaid na in bana hi indah Mersada muwi’ pa bay. Naggulgul na kami duun tanda’ sin magbutas na. Pagtaykud sin naghatud kakuh nagkila kila na kami iban sin lahasiya’ niya yadtu. In kahawpuan in bagay yadtu Sundalu Intigrit nagpupustu ha Lanao.
Sa’bu sin naligap in bagay intigrit yadtu, iyusal ku in masa piyanandaw tandaw ha katilibut sin Bongao. In bunnal niya, hipu’ sin makaibug mata in katilibut sin Bongao labi luba’ na bang aturun in Bud Bongao iban sin dagat niya malanu’. Tiyun kuna hadja in ibug kumawa’ sin lambung sin Bud pasal in camera sung ku dahun kimangi’, baha’ way sukud makapamatta’ sin manga malilingkat pamandangan yadtu.
In manga magluluwan barang way agad masa magsuysuy iban humanggup sin siga. Karna’ nagaapas sin waktu magluwan sin ista’, kugita’ iban sin kaibanan pa hidagang pa Zamboanga. Umapas naman in maguusaha hikataud sin untung hangkan in kamatauran sin magkakawa’ manga kugita, kanuus iban ista’ buhi’ pagdahun nila pa Zamboanga. Maingkan bang sukurun masuuk pa in Bongao pa Sabah daing sin pa Zamboanga. Baha’ wayruun nataratu marayaw in pagdagang sin manga nasabbut harap pa Sabah.
Ha bihadtu na in kasasawan sin pakaniya pakaniya, in magdaragang makaun imusal isab sin waktu nila magdagang kakaun iban mainum ha pasinjil. Isut daman bang awn magbaya’ masalassay na in hikapaggastu nila mahapun iban sin paginuman mahinaat. Awn daing kanila yaun pa in uniform iskul ha baran magsuruy na sin dagangan nila pa taas kappal. Baha’ amunadtu in tanda’ in Bangsa Tau Sug matuyu’ magusaha, iban maluman magpangayu’ hapagkahi nila labi luba’ bang tungud pa makaun in pagbissarahan.
Ubus nangatud-ngatud in hula’ wala’ kiyaalimatahan narum. Timudju na aku madtu pa kantin sin Trisha gawi lumag katanaman pagbukaan. Pagsud pa laum kita’ ku in bagay intigrit yadtu iban sin panaiban niya imaalup ha hambuuk lamisahan. Tiyawag nila aku sambil didtu na kami nagsawu-sawu sin pagbuka’. Hantang nainu-inu in iban sin bagay ingrit kakuh, in pangannal sin iban niya manga maglahasiya’ kami. Wayra aku naghaatay, kimaun na hadja aku. Sung man maubus magkaun nakaasubu ra kakuh in hambuuk daing ha manga iban sin bagay ku intigrit yadtu. Biyaytaan kuna sin kasabunnalan bahawa in aku nakapagkila hadja iban sin panaiban nila pasal in hi Sharif Nel maglahasiya’ iban sin nabagay ku ingrit yadtu. Ha kahawpuan niya, in pagkila kila namu’ magdarayaw.
Ubus man nagbuka’ minuwi na kami pa kulangan kaniya kaniya. Pagkadtu ku pakulangan in ha daig ku bakas bagay ku ha Zamboanga sin jaman kabata’ pa. Magduruhun in kug sin pangatayan ku, karna’ sin magtataud in mara ku magsuysuy. Magsusung in tapik sin piyagbissarahan namu’ ha pagbayta’ niya in siya bakas da isab daing ha Sabah, sagawa’ in labay niya daing ha Semporna harap pa Pagasinan, Bongao. Lugay man duun nagsuysuy nangasubu na siya kaku’ sin hinang ku iban gawi pa Zamboanga. Wala ku siya tiyuy biyaytaan sagawa’ lilay kunaa kaniya in hal hewal sin Tau Sug ha Sabah sambil madtu pa hula’ ampa ku siya biyaytaan sin paghinangun namu’. In sambung niya kaku’ in pangannal ku laung na Captain nakaw bihaun. Nagkatawa’ na kami duun, pasal in pangatud niya kaku’ kunu’ military. In bagay yadtu malugay da isab ha Lahad Datu naguusaha. Amura kuman in giyawi niya pa Zamboanga yadtu sung magpulis. Siyuysuyan niya aku sin pagaplay niya pulis, in hinang ku sa’ hadja dumungug sin taud kiyagastu niya sagawa’ way pa siya masi nahinang pulis. Asal bihadtu na in kahalan sin pagaplay pulis mahunit hadja, lagi’ nahinang na bisnes sin manga Philippine Military in pagpasud pulis.
Liyaul man hapagsuysuyan piyakulangan aku, ampa aku piya paghuhugasan gawi manglanu’ lanu’. Sa’bu aku nanghuhugas, biyassa sin usug yadtu in badju ku iban agi niya “Malingkat in sulat ha badju mu yan (In nakasulat I’m a Registered Tau Sug & Tau Sug Citizenship), bihan sa subay ta di’ hikaluman in bangsa ta”. Siyambungan ku siya magsukul. Ubus man nanglanu’ lanu’ gimuwa’ na aku ampa natug.
Pagbulat mahinaat, nakaabut na in Trisha ha tungud Sug. Nangita’ ngita’ na aku sin manga kapuan kiyalabayan namu’. Kiyatumtuman ku in agi sin hambuuk Arab ha manga panaiban didtu ha KL sin mabaya’ siya mag-hinang Islamic Resort ha Sulu. In bunnal niya nakaamu tuud in planu sin arab yadtu, pasal misan bukun siya bang in hula’ awn kahanungan misan manga Tau Sug ha hula’ awn da makapikil magpaamu sin manga higad buhangin hinangun pagpapayguan sin manga tau ha laum hula’ iban sin manga daing ha guwa’ hula’.
Sa’bu ku hapagkitaan sin katilibut siyuuk aku sin hambuuk intigrit diya nagsuysuy. In taymanghud yadtu daing ha Bongao in asal niya, in katurunan niya Bangingi’. Siyuysuyan niya aku pasal sin Bangingi’ yadtu naghuhula’ ha Bongao. Way aku simayi’gut hapagsuysuy niya karna’ awn manga piyagkabayta’ niya wala’ kiyasulat sin manga manulat pasal sin Bangingi’. Lugay sin lugay naghaba’ in suysuy namu’ nakatudju kami pa pasal UTC. Taayun da isab siya hapasal kuhibal sin United Tau Sug Citizens magkawa’ sin hula’ sagawa’ in sila di’ makahibal maraw pasalan sin yaun ha lauman sin parinta Pilipinas. In nahinang ku dihilan na hadja copies sin Tausug Global Bulletin isut daman awn pangawaan niya bahana’ pasal sin UTC.
Pagabut lisag 12 dimatung na kami pa Zamboanga. Nagsalam na kami iban sin manga intigrit yadtu iban pagiyan parayawa niyu hadja. Damikkiyan bihadtu ra isab in agi ku kanila. Nagbutas na kami, nanaug na aku pa baba’ sambil timag ha nagbak kaku’. Hangkarai’ paman simampay na aku paguwa’ sin Jambatan sambil kita’ kuna in nagbak kaku’ timatagad didtu ha guwa’.
In sumunud pasal pagbak namu’ iban Bangladesh businessman ha Zamboanga.
0 comments: